در دنیای پیچیده و رقابتی نساجی، جزئیاتی مانند نوع نخ می‌توانند به‌راحتی مسیر تولید یک پارچه را تغییر دهند. نخ نه‌تنها اسکلت اصلی هر پارچه‌ای است، بلکه بافت، ظاهر، دوام و کارایی نهایی محصول را نیز تعیین می‌کند. در این میان، دو نوع نخ پلی‌استری پرکاربرد یعنی DTY و FDY، هرکدام با ویژگی‌های ساختاری و عملکردی خاص خود، نقش مهمی در طراحی و تولید پوشاک و منسوجات ایفا می‌کنند. در این مقاله از سایت فونیکس، به‌جای مقایسه سطحی، وارد جزئیات دقیق تفاوت‌های این دو نخ می‌شویم تا ببینیم چرا انتخاب بین آن‌ها تا این اندازه حیاتی است.
معرفی فنی نخ DTY
نخ DTY یا Drawn Textured Yarn، نوعی نخ پلی‌استر است که به خاطر حالت حجیم و انعطافش بسیار معروف است.
برای تولید نخ DTY ابتدا نخ POY (Partially Oriented Yarn) را در فرآیندی به نام “تکستچرایزینگ” تحت کشش و حرارت قرار می‌دهند تا حالت حجیم و فنری پیدا کند.
این نخ بسیار نرم و قابل ارتجاع است و ظاهری حجیم و بافتی جذاب دارد که برای پارچه‌های راحت و گرم کاربرد دارد.
معرفی فنی نخ FDY
نخ FDY یا Fully Drawn Yarn، نخی است که در زمان تولید به طور کامل کشیده شده و بدون تکسچر است.
در تولید نخ FDY، پلیمر مذاب مستقیماً تحت کشش زیاد سرد می‌شود تا نخ نهایی شکل بگیرد. نتیجه یک نخ صاف و بدون پیچ‌وتاب است.
این نخ صاف، براق و دارای استحکام بالایی است و برای تولید پارچه‌های براق و مقاوم مناسب است.
مقایسه نخ DTY و FDY از نظر کاربرد
در صنعت نساجی، نخ‌های DTY و FDY کاربردهای متفاوت و خاص خود را دارند. نخ DTY به دلیل بافت نرم و قابلیت کشسانی بالا، گزینه‌ای مناسب برای تولید پارچه‌های کشباف، لباس‌های راحتی، پوشاک ورزشی و انواع پرده‌ها محسوب می‌شود. این نخ به پارچه حالت حجیم و گرمی می‌دهد که برای لباس‌های راحتی و خانگی ایده‌آل است. در مقابل، نخ FDY به دلیل ساختار صاف و بدون بافت حجیم، بیشتر در تولید پارچه‌های براق، لباس‌های رسمی و مجلسی، روسری‌ها و شال‌های ظریف به کار می‌رود. ظاهر براق این نخ، جلوه‌ای لوکس و شکیل به محصولات می‌بخشد که مورد توجه بازار پوشاک مجلسی است.
از نظر ظاهری و فیزیکی نیز این دو نخ تفاوت‌هایی دارند. نخ DTY ظاهر حجیم‌تر و نرمی بیشتری دارد و برای کاربردهایی که راحتی و انعطاف مهم است، مناسب‌تر است. در عوض، FDY با استحکام بالا و کشش کمتر، برای محصولاتی که دوام بیشتر اهمیت دارد، اولویت دارد. نخ DTY به دلیل ساختار فنری‌اش راحت‌تر و منعطف‌تر است ولی استحکام کمتری نسبت به FDY دارد و در برابر حرارت بالا حساس‌تر است. در سوی دیگر، نخ FDY دوام و براقیت بالایی دارد، اما نرمی و انعطاف‌پذیری آن در مقایسه با DTY کمتر است که می‌تواند در برخی کاربردها محدودیت ایجاد کند. انتخاب بین این دو نخ به نوع مصرف نهایی و اولویت‌های طراحی بستگی دارد.
نخ dty و fdy چه تفاوتی در قیمت و هزینه تولید دارند؟
FDY معمولاً ارزان‌تر است چون فرآیند تولید ساده‌تری دارد؛ اما DTY به دلیل مراحل پیچیده‌تر، هزینه تولید بالاتری دارد.
تفاوت نخ DTY و FDY در قیمت و هزینه تولید، به دلیل تفاوت‌های بنیادی در فرآیند تولید، نوع ماشین‌آلات و خواص نهایی آن‌هاست. در مجموع FDY معمولاً ارزان‌تر است چون فرآیند تولید ساده‌تری دارد؛ اما DTY به دلیل مراحل پیچیده‌تر، هزینه تولید بالاتری دارد.
فرآیند تولید نخ FDY ساده‌تر است چون از پلیمر مذاب مستقیماً نخ تولید می‌شود و همزمان کشش کامل روی آن اعمال می‌گردد. این فرآیند نیاز به دستگاه تکسچرایزر ندارد. بنابراین هزینه تولید نخ FDY کمتر است و در زمان کمتری نیز انجام می‌شود. برق، نیروی انسانی، و استهلاک ماشین‌آلات FDY هم نسبتاً پایین‌تر است.
نخ DTY از نخ POY تولید می‌شود. یعنی دو مرحله‌ای است: تولید POY و تبدیل POY به DTY با دستگاه تکسچرایزر. این فرآیند پیچیده‌تر و زمان‌برتر است و نیاز به گرمایش، کشش مجدد و تکسچرینگ دارد. بنابراین، نخ DTY معمولاً گران‌تر از FDY است و مصرف انرژی و هزینه نگهداری دستگاه‌ها نیز بیشتر است.
نحوه انتخاب بین نخ DTY و FDY
اگر به دنبال نخی با نرمی و کشسانی بالا هستید، نخ DTY گزینه مناسبی است، هرچند هزینه بالاتری دارد؛ ولی اگر به دنبال نخی با قیمت مناسب‌تر و فرآیند تولید ساده‌تر هستید، نخ FDY می‌تواند انتخاب بهتری باشد.
سوالات متداول
۱. چرا نخ DTY برای لباس‌های ورزشی مناسب‌تر است؟
زیرا نخ DTY دارای خاصیت کشسانی بالا و نرمی قابل توجهی است که موجب راحتی در حرکت و تهویه مناسب لباس می‌شود. همچنین بافت حجیم آن، حس گرما و لطافت بیشتری ایجاد می‌کند.
۲. اگر هدف ما تولید پارچه‌ای براق و ضدچروک باشد، کدام نخ انتخاب بهتری است؟
در این مورد نخ FDY گزینه بهتری است. چون صاف، درخشان و دارای استحکام بالاست و در ساخت پارچه‌هایی با ظاهر رسمی و شیک کاربرد زیادی دارد.
۳. کدام نخ از نظر هزینه تولید به‌صرفه‌تر است؟
نخ FDY به دلیل فرآیند تولید ساده‌تر و مستقیم، هزینه کمتری دارد. در مقابل، تولید نخ DTY به مراحل بیشتری نیاز دارد که هزینه را افزایش می‌دهد.
۴. آیا امکان استفاده همزمان از نخ DTY و FDY در یک پارچه وجود دارد؟
بله، در برخی طرح‌های ترکیبی، تولیدکنندگان از نخ FDY در تار و نخ DTY در پود استفاده می‌کنند تا هم دوام و هم نرمی را در پارچه ایجاد کنند.
۵. تفاوت این دو نخ در دوخت و چاپ پارچه چیست؟
نخ FDY به دلیل سطح صاف، رنگ‌پذیری یکنواخت‌تری دارد و چاپ روی آن با کیفیت بالاتری انجام می‌شود. اما نخ DTY به دلیل سطح بافت‌دارش، ممکن است چاپ کمی مات‌تر به نظر برسد ولی حس لمس بهتری دارد.